Wat is nerolidol?

Nerolidol behoort tot de meer dan 40.000 terpenen die voorkomen in de natuur. Je vindt dit terpeen vooral in plantensoorten die een bloemrijk aroma verspreiden. De molecule zit ook in diverse kruiden die gangbaar zijn in de volksgeneeskunde. Het interessante is dat het terpeen tevens in modern onderzoek aandacht krijgt, in een poging de therapeutische mogelijkheden ervan vast te stellen. Vroege experimenten hebben al veelbelovende resultaten opgeleverd.

De trichomen van cannabistoppen maken dit terpeen ook aan, wat bijdraagt aan de smaak en geur van bepaalde soorten. In een analyse van Californische strains hebben onderzoekers de molecule echter alleen in kleine hoeveelheden gevonden. Nerolidol behoort tot de chemische familie sesquiterpenen. Deze groep verbindingen is minder vluchtig en geuriger dan andere terpenen.

Veel bedrijven hebben de sterke, prettige geur van nerolidol in talloze cosmetica- en schoonmaakproducten opgenomen. Data^[1] suggereren dat deze industrieën jaarlijks 10–100 ton van dit terpeen gebruiken. De frisse geur van nerolidol vind je bijvoorbeeld in shampoo, parfum, wasmiddel en reinigers. De Amerikaanse Food and Drug Administration classificeert nerolidol daarbij als een veilige smaakstof voor levensmiddelen. Men gebruikt het dan ook als smaakversterker in diverse voedingsmiddelen.

Aroma

Nerolidol draagt bij aan het houtachtige, bloemrijke, fruitige en aardse aroma van veel planten, fruit en keukenkruiden. Al met al creëert de combinatie hiervan een geur die vergelijkbaar is met verse boomschors.

Ook aangetroffen in

Veel planten maken nerolidol aan als secundaire metaboliet. Het komt voor in de bollen, zaden, bladeren en bovengrondse delen van veel soorten. Het terpeen heeft een beschermende functie tegen roofzuchtige herbivoren die anders de planten zouden verslinden. Nerolidol zit in gember, jasmijn, tea tree, lavendel, citroengras, eucalyptus, zoete basilicum, groene en zwarte thee, kardemom, stevia, dragon, citroenverbena, tijm en steranijs.

Mogelijke effecten

In onderzoek met cel- en diermodellen lijkt nerolidol diverse therapeutische effecten te hebben. Dat zijn onder meer:

• Anti-inflammatoire effecten
• Pijnverlichtende effecten
• Anti-tumoreffecten
• Antioxidante effecten
• Neuroprotectieve effecten
• Anti-zweereffecten

Nerolidol lijkt in synergie te werken met bepaalde cannabinoïden en de eigenschappen hiervan te versterken. Dit fenomeen staat ook wel bekend als het entourage effect. Tot dusver is in onderzoek ontdekt dat het terpeen de verdovende mogelijkheden van CBN stimuleert^[2].

Ondersteunend onderzoek

Al het gunstige onderzoek naar nerolidol is preklinisch. Er zijn dus nog klinische proeven nodig om de invloed van dit terpeen op mensen te achterhalen. Toch biedt dit vroege onderzoek een interessant kijkje in de mogelijke toekomstige therapeutische toepassingen ervan.

• Anti-inflammatoire en pijnverlichtende effecten

Nerolidol is mogelijk in staat anti-inflammatoir te werken. Ontstekingen zijn betrokken bij vele ziekten^[3]. In onderzoek^[4] uit het vakblad Clinical Pharmacology zijn de pijnverlichtende en anti-inflammatoire effecten van nerolidol onderzocht op muizen met pijn.

De muizen werden hierbij blootgesteld aan diverse testen, ontworpen om pijn op te wekken. De onderzoekers bemerkten dat variërende doses nerolidol effectief waren bij het verlichten van de pijnperceptie. Ze stelden dat het terpeen dit effect mogelijk opwekte via het GABAergic systeem. Dit netwerk is betrokken bij de vorming en het omzetten van de neurotransmitter GABA.

GABA-neuronen worden geassocieerd met het reguleren van sensorische informatie in de ruggengraat. De neurotransmitters spelen ook een rol bij de regulering en waarneming van pijn. De onderzoekers hebben daarnaast ontdekt dat nerolidol bij muizen de aanmaak van ontstekingsmoleculen verminderde, waaronder interleukinen.

• Anti-tumoreffecten

Meerdere dierenstudies suggereren dat nerolidol mogelijk het ontstaan en de groei van tumoren helpt tegengaan. In een studie^[5] in het vakblad Carcinogenesis werd dit effect op muizen getest. De onderzoekers stelden de dieren bloot aan een krachtig carcinogeen dat tumorgroei in de darmen stimuleert.

De onderzoekers ontdekten dat de muizen die nerolidol hadden gekregen een afname lieten zien van intestinale tumoren. De cijfers kelderden van 82 naar 33%. De auteurs van het artikel stellen op basis hiervan dat "de effecten van nerolidol van belang zijn voor de identificatie van een nieuwe remmer van carcinogenese in de dikke darm".

In ander onderzoek^[6] onderzocht men het antitumorale effect van de etherische olie van Zornia brasiliensis. Deze plant is rijk aan nerolidol en andere terpenen. De onderzoekers dienden de olie toe aan muizen en ontdekten dat de tumorgroei afnam met 1,68-38,61%.

• Antioxidante en neuroprotectieve effecten

Als antioxidant is nerolidol mogelijk in staat oxidatieve stress en DNA-schade tegen te gaan. Diverse celstudies wijzen op de krachtige antioxiderende werking van nerolidol, evenals het vermogen ervan om het effect van vrije radicalen te bestrijden. De molecule lijkt in staat te zijn lipiden, proteïnen en DNA te beschermen tegen oxidatieve schade.

Onderzoek met dieren^[7] suggereert dat dit antioxiderende effect mogelijk neurobeschermende toepassingen heeft. De onderzoekers onderzochten de effecten van nerolidol op oxidatie in de hippocampus bij muizen. Het terpeen katalyseerde een beschermend effect door de productie van antioxiderende enzymen te stimuleren, vrije radicalen op te ruimen en lipideperoxidatie te voorkomen.

• Anti-zweereffecten

Nerolidol speelt in de toekomst misschien ook een rol bij de behandeling van maagzweren. Deze kwaal treft jaarlijks miljoenen mensen en de oorzaken ervan zijn divers. Bepaalde bacteriestammen en niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID's) zijn vaak de oorzaak. Factoren als roken en stress dragen echter ook bij aan het ontstaan ervan.

In een studie uit 2014^[8] is het effect van nerolidol getest op verschillende zweren bij muizen. De onderzoekers ontdekten dat het terpeen leidde tot een aanzienlijke vermindering van door stress veroorzaakte abcessen. Ook door ethanol veroorzaakte zweren namen af met 52,63% bij toediening van een dosis van 250mg/kg en met 87,63% bij een dosering van 500mg/kg. Nerolidol leidde ook tot een aanzienlijke afname van abcessen die ontstonden door de NSAID Indometacine.

De onderzoekers concluderen dat hun bevindingen de indruk wekken dat nerolidol mogelijk inzetbaar is bij het behandelen en voorkomen van maagzweren.